Nazwa gatunkowa: Cykoria podróżnik - Cichorium intybus L. [1-3]
Rodzina: Astrowate - Asteraceae, dawniej Złożone - Compositeae
Morfologia:
|
|
Cykoria podróżnik Kraków, Wzgórza Batowice 7.7.2019 |
Wysokość: 30-150 cm [3].
Kwiaty: 3-4 cm szerokości, obupłciowe [3] liczne, zebrane w koszyczki, wszystkie języczkowe 12-20, jasnoniebieskie lb niebieskie, rzadziej białe lub różowe. Wyrastają na szczytach łodyg i z kątów górnych liści [3]. Część zewnętrznej okrywy kwiatu odstająca , jajowata, wewnętrzna okrywa jest w dole zrośnięta i lancetowata
Owoc: niełupki bez dzióbka, posiadają wieniec z krótkich łusek.
Łodyga: w drugim roku się rozgałęzia. Obła lub kanciasta, naga, wyprostowana [zb.+,3].
Liście: dolne: pierzasto-zatokowate, pod spodem szorstko owłosione, zebrane w różyczkę liściową, łodygowe: siedzące, mniejsze od dolnych, bezogonkowe, niepodzielone, lancetowate, wydłużone, obejmują łodygę sercowato lub strałkowato, liście rosnące najwyżej są całobrzegie [+,3].
Nasiona: .
Korzenie: mięsisty [3], wrzecionowaty lub walcowaty (palowy), długości około 30-50cm, grubości do 2-cm. Powierzchnia podłużnie pomarszczona, jasnobrunatna.
Biologia:
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia [3]. Hemikryptofit
Pokrój: średniej wysokości bylina.
Kwitnienie: lato: lipiec-wrzesień (VII-IX)[3], lipiec - sierpień (VII-VIII).
Rozmnażanie: generatywnie za pomocą niełupek, wegetatywnie poprzez pędy wyrastające z korzenia.
Ekologia:
Pochodzenie: kraje europejskie leżące nad Morzem Śródziemnym.
Zasięg terytorialny: Europa, Azja, Północna Afryka. Występuje od niżu aż po wyżyny, rzadziej na pogórzu.
Siedliska: w Polsce występuje na miedzach, pastwiskach, przydrożach, łąkach i nieużytkach, skrajach upraw zbóż (klasa Secalietea), nasypy, wysypiska [2,3].
Uprawa:
Stanowisko: słoneczne
Podłoże: próchniczne, zasobne w azot (N) i inne pierwiastki, umiarkowanie ciepłe.
Nawadnianie:
Nawożenie:
Odmiany uprawiane posiadają grubszy korzeń, służą głównie jako dodatek do kaw lub jej namiastki.
Zastosowanie:
Roślina ozdobna z kwiatów.
Zielarstwo: roślina lecznicza, lecznictwo ludowe
Przemysł spożywczy: produkcja kawy [3]
Pszczelarstwo: roślina miododajna [3]
Surowiec zielarski:
Korzeń Cykorii podróżnik - Radix Cichorii, syn. Radix Cichorii intybi [3].
Informacje na temat surowca::
Przełam korzenia ziarnisty o barwie w części korowej białawej, w części walca żółtawej. Zapach słaby, niecharakterystyczny, smak gorzki.
Surowiec służy do otrzymywania inuliny.
Surowiec nie jest opisany w FP IV* stan na 1985 r.
Zbiór surowca zielarskiego:
Zbiór korzeni należy przeprowadzić na jesień. Po oczyszczeniu korzenie suszy się w temperaturze 40°C. Zbiór można pozyskiwać ze stanu naturalnego lub z uprawy.
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
Korzeń cykorii: [+,3]
- inulina (polisacharyd)
- związki gorzkie (glikozyd intybina, laktucyna, cychoryina)
- tłuszcze
- garbniki
- sole potasowe
- cholina
- związki pektynowe
- pochodne kumaryny (cykoryna)
- kwas cykoriowy
Działanie surowca zielarskiego:
Surowiec pobudza łaknienie, trawienie, wydzielanie żółci. Jest moczopędny oraz stosuje się go w bezsenności i bezkwaśności żołądka, w stanach nieżytowych żołądka i dwunastnicy.
W lecznictwie ludowym korzenie i ziele wykorzystywane było do leczenia schorzeń wątroby i nieżytu żołądka. Wyciągi używane były natomiast jako środek wzmacniający i oczyszczający krew.
Ciekawostki:
Cykoria dawniej stanowiła zamiennik drogiej i niedostępnej kawy. Dzisiaj jest coraz bardziej popularna gdyż posiada właściwości prozdrowotne.
Cykoria pojawia się się w sagach i zabobonach wielu krajów.
Zdjęcia:
|
|
Kwiat cykorii Kraków, 7.7.2019 |
|
|
Kwiaty cykorii Kraków, 7.7.2019 |
|
|
Kwitnąca cykoria Kraków, 7.7.2019 |
|
|
Cykoria podróżnik Łodyga i liście Kraków, 7.7.2019 |
Odmiany i gatunki pokrewne:
 | Chaber bławatek - Centaurea cyanus L. - często występujący chwast pól uprawnych, roślina lecznicza, posiada podobne kwiaty, co cykoria |
| Jastrzębiec leśny - Hieracium murorum L. | |
| Kozibród łąkowy - Tragopogon pratensis L. | |
 | Mniszek lekarski - Taraxacum officinale L. - roślina lecznicza, chwast |
 | Len trwały Linum perenne L.- roślina podobna do cykorii |
- Walewski W. . Towaroznawstwo zielarskie. PZWL, Warszawa.
- Cincura F., Ferakova V., Majovsky J., Somsak L., Zaborsky J., . Pospolite rośliny środkowej Europy. PWRiL, Warszawa.
- Mowszowicz J. . Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich. PWRiL, Warszawa.